Wednesday, February 21, 2007

معدن سونگون

بنام خداوند متعال
معدن سونگون بخش يك
چند هفته پيش بود كه آقائي به من زنگ زد و گفت ميخواهم در رابطه با معدن مس سونگون با شما صحبت كنم ضمن تشكر گفتم اگر كار اداري داريد در صلاحيت من نيست و اگر در رابطه با اطلاعات فني معدن موردي هست تا آنجا كه توانش را داشته باشم عرض ميكنم و ايشان اينگونه شروع كردند : آقا اين معدن در زمان شاه طراحي شده و اْلان متاسفانه كنسانتره به كرمان حمل ميشود و از اين مسايل . سعي كردم قانعش كنم كه مرا هم به باد انتقاد گرفته و كم نمانده بود كه كرماني الاصل كند كه چون ايشان از سردمداران صنعتي و معدني كشور بودند و پيش كسوت با احترام از ايشان خداحافظي كردم.
اما اصل قضيه :
معدن مس سونگون به دو بخش تقريبا" شرقي (اسكارن) و غربي(پورفير) كه معدن فعلي ميباشد تقسيم ميشود :
1- بخش شرقي اسكارني بوده و داراي ذخيره بسيار كم و قبل از انقلاب هم مطالعه و استخراج شده و بخشي از آن هم اكنون هم باقي است و ذخيره جنداني ندارد در اين بخش عناصر ديگري هم مثل سرب و روي و ... وجود دارد
2- بخش غربي : قبل از انقلاب دانشمندان زمين شناسي مختلفي از خارج و داخل از منطقه بازديد و نظرات مختلف و متنوعي را داده بودند از جمله هاميلتون و اطمينان كه نظرشان اين بود كه اين معدن كاملا" پورفيري بوده و عين كوه يخ است و بخش اعظم آن در زير زمين قرار دارد اين بخش كه بيشتر پوشيده از جنگل بود مورد مطالعه دقيق قرار نگرفته بود و در اين رايطه آقاي دكتر اطمينان كه الان در استراليا زندگي مي كند چند صفحه اي را تنظيم و به سازمان زمين شناسي وقت تحويل داده بود كه به دنبال آن از سازمان مذكور زمين شناساني ازجمله دكتر نوگل به محل اعزام و عملا"وجود كانسار مس را منكر شده بودند و تقريبا" پرونده سونگون در هاله اي از ابهام فرو رفته بود
سازمان زمين شناسي كشور در سال 1366 مصمم شده بود كه بررسي نهائي را انجام دهد و اين سال مصادف بود با بخشداري من در منطقه زيباي ورزقان كه روزي يكي از كارمندان بخشداري حضور زمين شناسان را در منطقه اعلام و گفت كه آقايان به ديدار شما علاقمند هستند و بنده و ايشان بلافاصله به محل سونگون عزيمت و با دوستان كه قبلا" با يكي از آنان به لحاظ ارتباط تحصيلي آشنائي داشتيم ديدار كرديم و بعد از كلي بحث و گلايه و صحبت يكي از آقايان به صورت سري به شحص من اعلام كرد كه فلاني قرار است پرونده اينجا براي هميشه بسته شود و اگر كاري از دستتان برمياد انجام دهيد حتي ايشان نمونه اي از سنگ معدن سونگون را كه حاوي كالكوپيريت بود نشان داد و گفت نظريه هاي داده شده قبلي در اين رابطه صحت دارد و نبايد اين معدن به فراموشي سپرده شود ما آنجا با هم پيمان پيگيري بستيم كه كارهاي اداري از من و اثبات فني و علمي قضيه هم از ايشان و چنان هم شد
نماينده وقت ورزقان (دوره دوم) مهندس بيمقدار بودند با ايشان به سختي ( به علت كمبود امكانات ارتباطي) تماس و موضوع با ايشان در ميان گذاشته شد و مقرر گرديد ايشان با مدير عامل مس وقت آقاي مهندس شيري تماس و جلسه فوري هماهنگ و با هم مسئله را به بحث جدي بگذاريم و حدود يك هفته بعد در تهران در دفتر مدير عامل مس جلسه پرتنش برگزار شد من همه موارد فوق را با ايشان و ساير اعضاي جلسه در ميان گذاشتم كه اين موضوع كه در سونگون فلز مس وجود دارد خشم يكي از كارشناسان ارشد و خبره مس را به نام مهندس وثوق زاده بر انگيخته و ايشان به من توپيده و گفت توي بخشدار از من زمين شناس بيشتر ميدانيد ؟ و من هم به احترام ريش سفيدي ايشان بسيار آرام گفتم اولا: اين كه عرض شد نظر زمين شناسان متعهد كشور است ثانيا" بنده هم زمين شناسم كه ايشان براي دومي اصلا" آتش گرفت
بعد از دو ساعت جلسه سنگين و نفس گير آقاي شيري مدير عامل از من به عنوان مشاور دعوت كرده و مقرر شد كه كار سونگون بدون ارتباط با افراد قبلي شركت پيگيري شود و مقرر گرديد : كه حكم من صادر شود - گروه مطالعات ژئوفيزيك از تهران به منطقه اعزام شود - بعد از آن يك دستگاه ماشين حفاري از مس سرچشمه به سونگون اعزام گردد
در پايان جلسه كارشناس مذكور يك جلد گزارش سازمان زمين شناسي را مبني بر عدم وجود مس و وجود پيريت در سونگون با عصبانيت به روي ميز جلسه كوبيده و گفت آخرش همين نتيجه خواهد بود بيت المال را به هدر ندهيد. جلسه تمام شد و مدير عامل از من خواستند كه سعي كنيد آبروي ما خدشه دار نشود من هم گفتم اقلا" آبروي كارشناس ارشدتان خدشه دار خواهد شد و همه تعجب كردند.
به ورزقان برگشته و منتظر حكم و آمدن گروه ژئوفيزيك شديم كه بعد از يك هفته هردو عملي شد در سونگون همه ميدانند كه امكانات رفاهي مناسبي براي مهندسين نداشتيم و آنها با چه دلسوزي و از خود گذشتگي در چادرهاي مندرس هلال احمر مستقر شده و كار را در هواي گرم تابستان سونگون شروع كردند مسئول گروه مهندس اسكوئي بودند و ايشان با همكاران خودش چه جانانه كار را شروع و تقريبا" با بخشداري هم خانواده شده بوديم در سونگون از بهداشت و آب و ... مورد انتظار دوستان خبري نبود ولي كار بسيجي و متعهدانه انجام دادند آقاي اسكوئي گفت كه اين كار حدود سه ماه كار صحرائي و دو ماه كار پردازش و تهيه نقشه هاي آنومالي هاي ضبط شده وقت لازم دارد ولي من سعيم را خواهم كرد و اين بود كه ايشان ده روز بعد از برداشت اولين پروفيل به من گفت فلاني بهترين آنومالي را كه حكايت از وجود مواد سولفوره دارد گرفته ايم و ايشان گفت كه دستگاه حفاري سفارش داده شود حال مانده بوديم كه چطوري بايد دستگاه را به سونگون بياوريم كه راه سازي را به صورت دستي به پيمان اهالي با وفاي سونگون داديم آنها شبانه روز و با اندك دستمزد كار كردند گاها" روزي فقط يك متر راه با عرض سه متر ميساختند ولي نبريدند و كار را رها نكردند و كار ژئوفيزيك تمام شد و محل اولين چاه مشحص شد و راهمان تا پائيز آماده و دستگاه حفاري در پائيز برفي به نزديكي روستا حمل و پياده و سپس به چند تكه تقسيم و وسيله تراكتور و خودمان به سر سكوي حفاري حمل شد يادم هست كه سه بار دستگاه از سكو ليز خورده و به پائين افتاد ولي با پايمردي سونگوني ها كار شروع شد و طبق اطلاعات به دست آمده بايستي در 18 متري ما مواد سولفوره را ميگرفتيم كه همان هم شد و اولين نمونه گرفته شده حاوي كالكوپيريت موعود بود
اين موفقيت چون بمب اتم ولي با اثرات مثبت و شادي بخش منطقه و تهران را فراگرفت يادم نمي رود كه آقاي شيري مدير عامل مس شخصا" زنگ زده و گفت خدا قوت شما ما را سربلند كرديد و من هم تشكر كرده و گفتم بايد از كساني تشكر شود كه در انجام كارها رشادت به خرج داده و چون جبهه عمل كردند و كار سونگون از اين تاريخ به صفحات تاريخ وارد و درج گرديد و ما مطمئن شديم كه ديگر احدي را ياراي اظهار نظر منفي بر عليه معدن نيست

No comments: